عدم وجاهت قانونی اعمال تحریمهای شورای امنیت بر جوامع انسانی
با توجه به مقررات بینالمللی، شورای امنیت در اعمال تحریمهای اقتصادی دارای محدودیتهای حقوقی شامل حقوق بینالملل عام، قواعد آمره، مقررات خاص منشور و قواعد حقوق بشر دوستانه است. پایبندی شورای امنیت به اصول حقوق بینالملل عام در اعمال تحریمهای اقتصادی مستلزم رعایت اصل انسانیت (رعایت موازین انسانی)، ضرورت و تناسب میان تحریم و عمل انجام شده است. همچنین شورای امنیت ملزم به رعایت قواعد آمره در زمینة اعمال تحریمهای اقتصادی است که این دسته قواعد در جایگاهی برتر نسبت به مقررات منشور قرار دارند و حتی مادة 103 منشور نیز نمیتواند برتری آنها را خدشهدار نماید. یکی از مهمترین قواعد آمرهای که شورای امنیت میبایست در اعمال تحریمهای اقتصادی آنها را مدنظر قرار دهد، «حق حیات» است که بر اساس تفسیر کمیتة حقوق بشر دارای مفهوم وسیعی است و شامل تأمین حداقل کالاها و خدمات ضروری و امکانات اولیة بهداشتی و مراقبتهای پزشکی نیز میشود؛ بنابراین تحریمهای اقتصادی جامع و گسترده که مردم را از دستیابی به این امکانات محروم میسازد مغایر با قاعدة آمرة «حق حیات» است. در رابطه با رعایت موازین حقوق بشر شورای امنیت اولاً باید همواره حقوق اساسی بشر را در اعمال تحریمهای اقتصادی رعایت نماید و ثانیاً تحریمهایی را که موجب به خطر افتادن صلح و امنیت بینالمللی میگردد را وضع ننماید و در صورتی که اقدام به وضع این گونه تحریمها کرده، آنها را متوقف سازد؛ زیرا اعمال این گونه تحریمها از سوی این رکن سازمان ملل مغایر با مسئولیت اصلی شورای امنیت در جهت حفظ صلح و امنیت بینالمللی میباشد.
از سوی دیگر اصل تفکیک میان افراد مسئول و افراد غیر مسئول نیز ایجاب میکند که تنها کسانی در معرض اثرات تحریمها قرار گیرند که در زمرة افراد مسئول و تصمیمگیر به شمار میآیند. از این رو افراد عادی و غیر مسئول نباید از تحریمها زیان ببینند. با وجود نظریات و تفاسیر متنوع علمای حقوق، متأسفانه یکی از ارکان اجرایی و اصلی سازمان ملل بدون در نظر گرفتن مقررات بینالمللی تحریمهایی را علیه بشریت اعمال میکند که فاقد مشروعیت از منظر حقوق بینالملل و اقدامات بشر دوستانه است که عدم وجود نهادی به منظور مهار زیادهخواهیهای این رکن غیر حقوقی و سیاسی را بیش از پیش نمایان میسازد ولی گویی وجدانهای حکومتی در سرتاسر گیتی خفتهاند و در خواب ابدی به سر میبرند تا اقدامی عملی یا اعتراضی جدی، علیه این نوع از مدیریت جهانی که به مثابة دوران قلدرمآبانة امپراطوری باستان است، داشته باشند.